Horyniec-Zdrój - Co warto zwiedzić? Sprawdzamy ciekawe miejsca i atrakcje turystyczne tej uzdrowiskowej wsi

Gdzie mieści się Horyniec-Zdrój?

Horyniec-Zdrój to miejscowość uzdrowiskowa położona 20 km na północny wschód od Lubaczowa i zaledwie 4 km od granicy z Ukrainą. Ze względu na swoje umiejscowienie i bliskość do ważnych miejsc, zwana jest podkarpacką stolicą Roztocza.

Zobacz: Atrakcje Podkarpacia - 15 głównych atrakcji na Podkarpaciu, które warto zobaczyć

Horyniec-Zdrój na mapie

Co warto zobaczyć w Horyńcu-Zdroju?

Ta niewielka miejscowość słynie z leczniczych wód siarczkowych i doskonałych borowin uchodzących za jedne z najlepszych w Europie.

Horyniec Zdrój to przede wszystkim miejscowość uzdrowiskowa. Występują tu lecznicze wody siarczkowe i borowinowe uważane za jedne z najcenniejszych w Europie.

Pierwszy zakład kąpielowy powstał tu w początkach XIX wieku. Był to prymitywny budynek z trzema pomieszczeniami, w których znajdowały się wanny. Jest to też świetna baza wypadowa do odkrywania podkarpackich i lubelskich skarbów Roztocza dostępnych z tego miejsca na wyciągnięcie ręki. Dlatego w powiecie lubaczowskim jak i na terenie Roztocza Wschodniego jest to najważniejszy ośrodek turystyczny.

To co koniecznie trzeba zobaczyć będąc tutaj to przede wszystkim: Park Zdrojowy, Pałac Ponińskich i Zalew Horyniecki, a w najbliższej okolicy cerkiew w Radrużu. Dokładnie o tych i innych miejscach w dalszej części artykułu.

Pałac Ponińskich - atrakcje w Horyńcu Zdroju

Pałac Ponińskich wybudowany przez Aleksandra Ponińskiego w latach 1905 - 1912 w miejscu dawnego dworu z XVII wieku wzniesionego przez rodzinę Telefusów - pierwszych właścicieli Horyńca. W pałacu przed I wojną światową zgromadzono księgozbiór liczący ponad 40 000 tomów. Został niestety spalony wraz z budynkiem w 1946 roku.

W późniejszym czasie budynek odbudowano i dziś mieści się w nim sanatorium uzdrowiskowe. Obiekt dostępny jest do zwiedzania z zewnątrz. Będąc na miejscu warto zwrócić uwagę na herb Łodzia Ponińskich nad głównym wejściem i herb Janina Sobieskich na bocznym skrzydle.

Kościół i klasztor Franciszkanów

Kościół z klasztorem Franciszkanów to obronny zespół, którego ściany mają grubość 2,5 m, posiada też mur obronny i fosę. Budowę założenia rozpoczęto w 1703 roku, a inicjatorem był Piotr Felicjan Telefus. Natomiast ukończona zostało w 1759 roku przez Mikołaja Stadnickiego. 

Kościół posiada budowę jednonawową ze sklepieniem kolebkowym, lunetami i wąskim prezbiterium. W jego ołtarzu na uwagę zasługuje pozłacana rokokowa rzeźba Matki Kościoła. A na łuku tęczy freski pamiętające czasy budowy kościoła. 

Pijalnia wód mineralnych i Park Zdrojowy

Wizytówką uzdrowiska jest Park Zdrojowy. To również miejsce pierwszych zakładów leczniczych utworzonych przez Aleksandra Ponińskiego w końcówce XIX wieku. Od 2015 roku, po gruntownej rewitalizacji miejsce to szczyci się nowym wyglądem i funkcją. Latem na deskach amfiteatru odbywają się tu imprezy plenerowe, a w nowoczesnym budynku obok działa kawiarnia w stylu lat 20 XX wieku - Cafe Sanacja.

W parku znajduje się też niewielka samoobsługowa pijalnia wody mineralnej przypominająca przydomową altanę. Zdecydowanie nie przypomina tradycyjnej pijalni wody zdrojowej znanej z Iwonicza-Zdroju czy Rymanowa-Zdroju. Wszak lepiej tak, niż wcale.

Teatr Dworski

Teatr Dworski zbudowany został w latach 1843 - 1846. Był to czas największej świetności uzdrowiska. Zapewniał on rozrywkę kuracjuszom przyjeżdżającym na pobyt do Horyńca. Gościły w nim najlepsze zespoły z Wiednia i Lwowa. W swojej historii został już dwukrotnie zniszczony. Najpierw podczas I wojny światowej, następnie przez spalony przez UPA w 1946 roku. Odbudowany został dopiero 19 lat później. Od 1973 roku mieści się w nim Gminny Ośrodek Kultury.

Zalew Horyniecki

Zalew znajduje się w spokojnym miejscu około 1 km od centrum Horyńca-Zdroju i pełni funkcję wypoczynkowo-rekreacyjną. Aktualnie przez spore zanieczyszczenie nie ma możliwości kąpieli. Jest za to prawdziwą gratką dla wędkarzy i osób lubiących biwak.

Zalew w Horyńcu Zdroju utworzono w 1973 roku. Powstał na cieku wodnym o nazwie Radrużka, która płynie przez otoczoną lasem pradolinę. Zbiornik ma powierzchnię 4,31 ha i jest dość dobrze zarybiony. Z tego też względu przyciąga nad swój brzeg wielu wędkarzy, którzy na przygotowanych stanowiskach łowią całkiem pokaźne zdobycze.

Zbiornik prócz funkcji rybackiej, pełni też funkcję rekreacyjno-wypoczynkową oraz retencyjną. Przy brzegu jest sporo ławek i wiat wypoczynkowych, a także miejsce na ognisko.

Basen Wodny Świat

Basen a właściwie kompleks basenowy w Horyńcu-Zdroju stworzony został w Centrum Rehabilitacji Rolników w 2006 roku. Jest to nowoczesny obiekt wypoczynkowy składający się z trzech kondygnacji, na każdej osobna strefa:

Parter: basen sportowy (gł. 1,2 - 1,8 m), basen rehabilitacyjno-rekreacyjny (płytki), whirpool 4 osobowy, zjeżdżalnia 72 m

Piwnica: jaskinia solna, urządzenia do ćwiczeń, sauna fińska, natrysk szkocki i kąpiele kwasowęglowe.

Piętro: kawiarnia

Bunkry linii mołotowa

Fani militariów i wojskowych schronów w gminie Horyniec-Zdrój mogą zobaczyć, aż 20 schronów linii Mołotowa. Bunkry pochodzą z lat 1940 - 1942, a ich celem było powstrzymanie ataku Niemców na ZSRR. Nie spełniły jednak zakładanej funkcji ponieważ większości nawet nie dokończono, a te które udało się w pełni wyposażyć nie brały większego udziału w konflikcie. Dziś ukryte w lasach są pewnego rodzaju skarbami historii chętnie odkrywanymi przez miłośników historii. W poszukiwaniach pomagają oznaczenia przy drogach i na mapach.

Cerkiew w Radrużu

Tutejsza cerkiew a właściwie zespół cerkiewny to najcenniejszy zabytek sakralnej architektury drewnianej w Polsce. Obiekt wpisany został w 2013 roku na listę Światowego Dziedzictwa Narodowego UNESCO. 

Zespół umiejscowiony jest na wzniesieniu, otoczony murem pełnił funkcję obronną podczas najazdów tatarskich. To właśnie tutaj miejscowa ludność znajdowała wówczas schronienie.

Głównym obiektem zespołu jest cerkiew pw. św. Paraskewy zbudowana z drewna jodłowego i dębowego pod koniec XVI wieku. W skład zespołu wchodzą również: dzwonnica z końca XVI wieku, mur kamienny i kostnica z XIX wieku. Dodatkowo w najbliższym otoczeniu znajdziemy cmentarz z zabytkowymi nagrobkami, pośród których wyróżnia się płyta nagrobna z 1682 roku. 

Wizyta w tym miejscu robi spore wrażenie nie tylko ze względu na wartość historyczną całego zespołu cerkiewnego, ale również na jego walory wizualne. Miejsce to jest jedną z największych atrakcji Roztocza. Jest też częstym punktem wycieczek rowerowych, ze względu na biegnący przez Radruż Green Velo - Wschodni Szlak Rowerowy.

Pozostałe cerkwie na Roztoczu

• Cerkiew w Nowym Bruśnie pw. św. Paraskewy  - z 1713 roku oraz zabytkowy cmentarz za cerkwią
• Cerkiew w Radrużu pw. św. Mikołaja obecnie kaplica pw. Matki Bożej Śnieżnej - z 1931 roku
• Cerkiew w Prusiu pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - z 1887 roku z dzwonnicą
• Cerkiew w Chotylubiu pw. Opieki Najświętszej Maryi Panny - z 1888 roku
• Cerkiew pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gorajcu - z 1586 roku
• Cerkiew pw. św. Dymitra w Starym Dzikowie - z 1904 roku

Pałac w Narolu

Ostatni w Polsce Klasycystyczny park przestrzenno-krajobrazowy. Wybudowany w latach 1776 - 1783 przez Feliksa Antoniego Łosia tworzy wraz zabudowaniami kształt podkowy, a więc przypomina rodowy herb Łosiów. Jest to jedyny park klasycystyczny, którego nie przebudowano w XIX wieku na park krajobrazowy / romantyczny.

Wschody słońca na Dahanach

Pomiędzy Werchratą a Wielkim Działem jest takie miejsce, które szczególnie upatrzyli sobie miłośnicy przyrodniczej fotografii i malowniczych wschodów słońca. To Dahany - dwie śródleśne polany. Obiekt wypraw, w którym wschodzące słońce i zalegające w dolinie gęste mgły wraz z otaczającym je lasem tworzą malowniczą grę światła, kolorów i porannego śpiewu ptaków.

Jest to jedno z najbardziej klimatycznych miejsc na Roztoczu. Trafimy tam zielonym szlakiem św. Brata Alberta.

Wodospad w Starym Bruśnie

Wciąż mało znany, a przecież tak ciekawy! Największy wodospad Roztocza. Ma około 2 m wysokości, Powstał w wyniku działalności człowieka, który wykorzystując naturalne kaskady utworzył skalny próg. Spływająca z niego woda zasilała dawny młyn w Starym Bruśnie.

Budynek młyna uległ zniszczeniu podczas ogromnej nawałnicy w 1939 roku, kiedy to wody rzeki wezbrały na tyle że ściany budynku zaczęły pękać. Starego młyna nigdy już nie odbudowano. Dziś to już tylko zarys fundamentów i spływająca woda tworząca całkiem spory wodospad. 

Diabelski kamień w Monasterzu

Ogromny głaz o wymiarach 10x5x2 m znajduje się w okolicach Monasterza na lokalnym wzgórzu i jest to największy ostaniec wapienny na całym Roztoczu. Wiąże się z nim pewna legenda, która mówi o diable chcącym zburzyć klasztor na wzgórzu. W tym celu zabrał ze sobą wielki głaz. Jednak po drodze zastał go świt przez co musiał wracać zostawiając wielki głaz nigdy już nie wracając. Również ułożenie kamienia sugeruje, że nie pojawił się tam w sposób naturalny, a za sprawą kogoś.

Leśna kaplica w Nowinach Horynieckich

Historia tego miejsca sięga już XVII wieku. Jest ono związane z kultem Matki Boskiej, która według podań objawiła się tu trójce małych dzieci 12 czerwca 1636 roku. Kolejne objawienia miały miejsce 2 sierpnia i 8 września tego samego roku. Zaraz później wybiło tu źródło, którego woda uznawana jest za cudowną. Następnie postawiono tu krzyż, a później kapliczkę Matko Boskiej. Obecnie jest to miejsce, do którego przybywają pielgrzymi i turyści.

Klimat tego miejsca przez wielu opisywany jest jako oaza spokoju z idealnymi warunkami do wyciszenia i kontemplacji. 

Świątynia Słońca w Nowinach Horynieckich

Świątynia Słońca to miejsce, które według domniemywań było wykorzystywane przez starożytnych Słowian do obchodzenia obrzędów kultu słońca. Świątynia składa się z dwóch kamieni ukrytych w gąszczu buczyny karpackiej. Jeden z nich ma specyficzny otwór, który podczas zachodu w wyjątkowy sposób przepuszcza promienie słońca. Miejsce to znajduje się między Nowinami Horynieckimi a Niwkami, najłatwiej tu dotrzeć szlakiem zielonym. Miejsce to jest często odwiedzane przez turystów.

Warto wiedzieć jadąc do Horyńca Zdroju

• tutejsza woda zdrojowa ma intensywny i specyficzny zapach
• pijalnia wód jest w najdalej wysuniętym punkcie w parku zdrojowym, aby do niej trafić trzeba przejść obok placu zabaw i labiryntu z krzewów
• Horyniec jest świetną bazą wypadową na rowerowe wycieczki rowerowe
• naturalnie występuje tu borowina, a więc torf przetworzony prze bakterie humifikujące wykorzystywana do leczenia chorób układu kostnego, narządów wewnętrzynych i chorób ginekologicznych