Kalwaria Pacławska - podkarpacka Jerozolima z klasztorem i sanktuarium

Kalwaria Pacławska - jak powstała "Jerozolima Wschodu"?

Kalwaria Pacławska, położona w malowniczym zakątku Podkarpacia, narodziła się w 1665 roku z inicjatywy Andrzeja Maksymiliana Fredry. Kasztelan lwowski, polityk i pisarz, zafascynowany duchowością i topografią Ziemi Świętej, postanowił stworzyć na polskich ziemiach miejsce, które pozwoliłoby wiernym na duchowe doświadczenie Męki Pańskiej. 

W latach 1770-1775 dzięki hojności Szczepana Józefa Dwernickiego, Kalwaria Pacławska wzbogaciła się o nowy barokowy kościół Znalezienia Krzyża Świętego oraz dodatkowe kaplice. Dwernicki, osiadłszy tu przed 1770 rokiem, zainwestował znaczne sumy w rozwój sanktuarium, dzięki czemu do dziś uważany jest za drugiego fundatora Kalwarii Pacławskiej. Zasłużony darczyńca został pochowany w podziemiach klasztoru, a jego dzieło obserwujemy do dziś.

Chociaż kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego zachował swoją pierwotną sylwetkę, w XIX i XX wieku przeszedł pewne modernizacje, spowodowane między innymi pożarami, które miały miejsce w 1855 i 1862 roku. Choć klęski żywiołowe zniszczyły klasztor i budynki gospodarcze, wnętrze kościoła pozostało nienaruszone, co wierni przypisują cudownej opiece Matki Bożej. 

Skąd nawiązanie do Jerozolimy?

Kalwaria Pacławska została zaprojektowana z myślą o jak najwierniejszym odwzorowaniu jerozolimskich miejsc świętych. Krajobraz otaczający zabudowę klasztorną przypomina topografię Jerozolimy - na północy znajdują się wzgórza nazwane Górą Oliwną i Kopystańką, na wschodzie rozciąga się pasmo gór Ubocz, a od południa widnieją majestatyczne Karpaty. Centralnym punktem Kalwarii jest klasztor, usytuowany na szczycie góry o wysokości 465 metrów nad poziomem morza.

Niezwykle istotnym elementem tego miejsca są dwa duże wzniesienia, przedzielone doliną, która symbolizuje biblijną Dolinę Jozafata. Płynąca przez nią rzeka Wiar odwzorowuję rzekę Cedron, znaną z ewangelicznych opisów. Na zboczach tych gór, które mają reprezentować Golgotę i Górę Oliwną, wybudowano kaplice. Pątnicy mogą przejść całą Drogę Krzyżową, której długość wynosi około 1662 metry.

Bazylika i Sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej

Cudowny obraz

Słynący z wielu łask obraz Matki Bożej Słuchającej w Kalwarii Pacławskiej ma burzliwą historię, sięgającą XVII wieku. Pierwotnie obraz ten znajdował się we franciszkańskim kościele w Kamieńcu Podolskim, gdzie modlili się wybitni dowódcy i władcy Polski, m.in. Jan Kazimierz i Jan III Sobieski. Jednak w 1672 roku, po zdobyciu twierdzy przez Turków, został wrzucony do rzeki Smotrycz na rozkaz tureckiego komendanta, a kościół przekształcono w stajnie.

Losy obrazu po tych wydarzeniach nie zostały dokładnie udokumentowane, jednak wiadomo, że franciszkanie kamienieccy starali się o jego odzyskanie. Ostatecznie obraz pozostał w Kalwarii Pacławskiej, zgodnie z wolą Stanisława Fredry, syna fundatora Kalwarii (Andrzeja Maksymiliana Fredry), który twierdził, że obraz został wykupiony od Turków przez jego ojca.

W 1685 roku miało miejsce pierwsze udokumentowane cudowne wydarzenie przypisywane wstawiennictwu Matki Bożej – ocalenie kościoła od pożaru. W XVIII wieku rozwój kultu Matki Bożej Kalwaryjskiej przyczynił się do odnotowania ponad 50 cudów, w tym uzdrowień i innych nadprzyrodzonych interwencji. W XIX wieku lista cudów się powiększyła, obejmując m.in. uratowanie tonącej Żydówki czy ocalenie robotników pracujących przy świątyni.

Obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej zyskał jeszcze większe znaczenie w 1882 roku, kiedy to papież Leon XIII zatwierdził jego koronację. 

Podczas II wojny światowej obraz ukrywano w klasztorach w Czyszkach, Jaśle i Krakowie. A po jej zakończeniu, wizerunek Matki Bożej powrócił do Kalwarii Pacławskiej.

Wielki Odpust Kalwaryjski

W sierpniu każdego roku, Sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej przeżeżywa wyjątkowy czas rekolekcji i pokuty. Msza odpustowa z eucharystyczną procesją na zakończenie uroczystości jest momentem szczególnym. Gromadzą się wówczas wszyscy pielgrzymi w jednym miejscu, by wspólnie celebrować to ważne święto.

Wielki Odpust trwa od 11 do 15 sierpnia, a kulminacją jest uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia. W tym czasie każdego dnia pielgrzymi uczestniczą w mszach świętych, różańcu, procesjach i apelach maryjnych. Kapłani udzielają sakramentu pokuty i pojednania, a dodatkowo organizowane są koncerty i oratoria, które wzbogacają duchowe przeżycia uczestników.

Kalwaria Pacławska co warto zobaczyć?

Klasztor Franciszkanów i Sanktuarium Maryjne

Klasztor z Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej to główny cel wycieczek większości turystów przybywających do Kalwarii. Obiekt ten jest miejscem kultu religijnego oraz wielu uzdrowień za sprawą cudownego obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej. Tutaj również w 1928 roku przebywał św. Maksymiliam Maria Kolbe, o czym informuje nas tablica zamieszczona przed wejściem do świątyni.

Dróżki kalwaryjskie

W Kalwarii Pacławskiej odprawiane są tzw. "Dróżki" przy kaplicach rozmieszczonych wzdłuż krętych ścieżek w malowniczym krajobrazie górskim. Pierwsze 28 kapliczek, zbudowanych przez Fredrę, miało na celu umożliwienie wiernym rozważania Męki Pańskiej w modelu jerozolimskim. Choć oryginalne kaplice nie przetrwały do dziś, ich idea została zachowana poprzez nowowybudowane obiekty.

W czasach działalności Dwernickiego Kalwarię wzbogacono o kolejnych 20 kaplic, zarówno murowanych, jak i drewnianych. W ich wnętrzach umieszczono figury przedstawiające sceny z Drogi Krzyżowej. Dróżki Kalwaryjskie obejmują 28 stacji Dróżek Pana Jezusa, w tym 14 stacji Drogi Krzyżowej, 16 stacji Dróżek Matki Bożej, a także 14 stacji Dróżek Pogrzebu i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Wieża widokowa

Wstęp na wieżę jest płatny. Z jej tarasu zobaczymy malowniczy widok na okoliczne miejscowości, miasto Przemyśl, tereny należące do Ukrainy oraz nieco bliżej kapliczki dróżkowe. Ze względu na to że cała zabudowa zlokalizowana jest na wzgórzu, już spod wieży widokowej dostrzegamy przedsmak tego co czeka nas na wieży.

Rezerwat przyrody "Kalwaria Pacławska"

W Kalwarii Pacławskiej znajduje się rezerwat przyrody o takiej samej nazwie. Jego celem jest ochrona lasów bukowo-jodłowych i krajobrazu charakterystycznego dla brzegu Karpat.

W rezerwacie oprócz licznych ścieżek przyrodniczych znajdziemy Pustelnię św. Marii Magdaleny, szlaki pątnicze oraz cudowne źródełko.

Ważne:

Dom Pielgrzyma - Noclegi oraz informacja turystyczna

Nocleg w Kalwarii Pacławskiej zapewnia Dom Pielgrzyma. Oferuje około 200 miejsc noclegowych dla grup zorganizowanych jak i pielgrzymów indywidualnych. Znajdują się tu pokoje kilkuosobowe i wieloosobowe, w tym także z łóżkami piętrowymi.

Dodatkowo warto zajrzeć i zapytać o atrakcje Kalwarii Pacławskiej w znajdującej się tu informacji turystycznej.

Kalwaria Pacławska położenie

Województwo Podkarpackie - Powiat Przemyski - Gmina Fredropol