Jezioro Solińskie - zobacz co robić nad bieszczadzkim morzem

Jezioro Solińskie - "bieszczadzkie morze"

Jezioro Solińskie nazywane przez turystów "bieszczadzkim morzem", to największy sztuczny zbiornik w Polsce i jednocześnie jedna z największych atrakcji turystycznych w Bieszczadach. Powstał przez spiętrzenie wód Sanu i niewielkiej rzeki Solinki. Średnia głębokość zbiornika, to 25 m, natomiast w najgłębszym miejscu (tuż przy zaporze) poziom wody osiąga 60 m.

Zobacz też: Jeziorka Duszatyńskie

Jezioro Solińskie ma powierzchnię 22 km² oraz pojemność 472 mln m³, posiada kilka uroczych wysp i wiele klimatycznych zatok, dzięki którym cały kompleks staje się jeszcze ciekawszy. Miejsce to jest krainą wodnych szaleństw i rajem dla fanów różnego rodzaju aktywności wodnych. Dobrze rozwinięta infrastruktura rekreacyjna i atrakcyjna lokalizacja przyciągają każdego sezonu turystów z całej Polski.

Jezioro Solińskie posiada około 166 km zróżnicowanej linii brzegowej przy średnim stanie wody (wartość zmienia się w zależności od poziomu wody), w okolicach której znajdują się liczne ścieżki turystyczne, a więc coś dla fanów pieszych wędrówek.

Jako wizytówka województwa podkarpackiego, Jezioro Solińskie oferuje możliwość rozmaitych aktywności wodnych jak i sporą ilość atrakcji przybrzeżnych. Wszystko to w połączeniu z otaczającą naturą i pięknymi widokami sprawia, że Solina latem wprost tętni życiem, a zadowolonych turystów wciąż przybywa.

Jezioro Solińskie - atrakcje turystyczne w Solinie i okolicach

Solina to bez wątpienia najbardziej turystyczna miejscowość w całych Bieszczadach. Swoja popularność zawdzięcza przede wszystkim największej w Polsce zaporze wodnej wraz z pięknie położonym jeziorem, nad którym wypoczywają co roku dziesiątki tysięcy turystów. Sprawdźmy zatem jakie atrakcje znajdziemy nad Jeziorem Solińskim i w jaki sposób spędzić tam czas.

Zobacz też: Jezioro Tarnobrzeskie

Zapora w Solinie - największa zapora wodna w Polsce

W miejscowości Solina funkcjonuje najwyższa budowla hydrotechniczna w kraju. Betonowa zapora ma 82 m wysokości i 664 m długości.

Oficjalnie budowę zapory wodnej w Solinie rozpoczęto w 1960 roku i była to jedna z największych inwestycji XX wieku w Polsce.

Jednak historia największego w Polsce sztucznego zbiornika z zaporą ma swój początek już w 1921 roku, kiedy to zgodnie z projektem Karola Pomianowskiego planowano stworzyć dwie elektrownie - większa w Solinie i mniejsza w Myczkowcach. Brak środków na rozpoczętą już budowę elektrowni wodnej w Myczkowcach spowodował, że prace w 1925 roku zostały wstrzymane. Roboty wznowiono w 1956 roku, a 4 lata później zostały oficjalnie zakończone. Zimno-betonowa zapora spiętrzająca wodę rzeki San na wysokość 15 metrów jest gotowa do użytku.

Kolejnym etapem prac była budowa zapory w Solinie, wchodzącej w skład elektrowni wodnych Solina - Myczkowce. Prace nad tym obiektem trwały od 1960 do 1968 roku. W tym czasie zaangażowanych zostało ponad 2000 osób. Podstawowe kruszywo do produkcji betonu wydobywano z utworzonego na górze Koziniec kamieniołomu. Góra niemal znikła po tym jak pozyskano z niej ponad 1,2 mln ton piaskowca.

Elektrownię oddano do użytku 22 lipca 1968 r. Całościowy koszt inwestycji przekroczył 1,5 mld zł. Udało się wówczas uzyskać możliwość produkcji 136 MW mocy, a modernizacja w latach 2000 - 2003, znajdującej się wewnątrz zapory elektrowni wodnej zwiększyła jej produkcję do 200 MW.

Solina - zwiedzanie zapory

Zwiedzanie wnętrza zapory poprzedza obejrzenie krótkiego filmiku, który krok po kroku wyjaśnia sposób działania zapory oraz procesy jakie w niej zachodzą. Po tym krótkim multimedialnym wstępie przewodnik zabiera wszystkich do chłodnego wnętrza zapory. Chłodnego, bo temp. wewnątrz zapory wynosi zaledwie 7ºC, a wilgotność dochodzi do 100%. Przed wejściem pokonujemy bramki i zostajemy zmierzeni czujnym okiem strażnika, który pilnuje, aby wszystkie telefony, aparaty i kamery, a także dodatkowy bagaż zostawić w szafkach przed wejściem.

Dlatego wszystko to co zobaczymy i usłyszymy wewnątrz zapory możemy jedynie zapamiętać w naszych głowach. Z pewnością nie będzie to trudne, gdyż wewnątrz zapory znajduje się infrastruktura, jakiej nie zobaczymy nigdzie indziej. A zgodnie z wieloma opiniami wycieczka w to miejsce robi wrażenie.

Jezioro Myczkowskie

Jezioro Myczkowskie to wartościowe pod względem turystycznym i przyrodniczym miejsce w okolicach Soliny, jednak nie zostało jeszcze w pełni odkryte przez większość turystów. Okolica jest piękna, zwłaszcza panoramy z punktu widokowego w Bóbrce oraz z zapory w Myczkowcach. Przyroda wokół jeziora jest bajkowa. Warto się o tym przekonać odwiedzając otaczające je rezerwaty: "Koziniec" i "Nad Jeziorem Myczkowieckim". Okolica ta leży niedaleko Parku Krajobrazowego Gór Słonnych i sieci Natura 2000.

Jezioro jest rezerwuarem dla ptaków, zimuje tu około 35 gatunków ptaków wodnych, głównie łabędzie nieme. Jest to jezioro wyrównawcze dla Jeziora Solińskiego, wykorzystywanego przy produkcji energii elektrycznej w elektrowni w Solinie. Wypływająca z turbin woda ma stałą temperaturę około 8 stopni, co zapewnia dogodne warunki dla ptaków. Latem temperatura wody zbiornika nie przekracza 15-16 stopni, przez co nie ma tu kąpiących się, ale za to jest sporo wędkarzy i kajakarzy.

Okolica rozwija się prężnie, powstaje wiele szlaków spacerowych i rowerowych, a liczba miejsc noclegowych ciągle rośnie. Tereny w okolicy zapory w Myczkowcach przypominają popularny deptak soliński. Polecamy wytyczony szlak gminny oznaczony kolorem niebieskim wokół Jeziora Myczkowieckiego, zwany "Błękitną Łezką". Ten szlak prowadzi przez bardzo atrakcyjne tereny pod względem przyrodniczym, w tym przez rezerwat "Koziniec" i pod rezerwatem "Nad Jeziorem Myczkowieckim".

Kolej Gondolowa w Solinie

01 lipca 2022 roku otwarta została nad Soliną (tuż obok zapory) kolej gondolowa Polskich Kolei Linowych (PKL). Nowa atrakcja bardzo szybko zdobyła duże zainteresowanie. Turyści odwiedzający teraz znajdujące się w sercu Bieszczadów Jezioro Solińskie, maja już do dyspozycji kolejna wyjątkową atrakcję, z której chętnie korzystają.

Przejazd kolejką zaczynamy na stacji Plasza. Znajduje się ona zaraz przy deptaku. Następnie przemierzamy gondolą 1,5 km odcinek trasy, co zajmuje około 5 min. W tym czasie podziwiamy przepiękny widok na Solinę, Zalew Myczkowiecki oraz panoramy okolicznych miejscowości. Jednak to co przyciąga największą uwagę, to widok ogromnej zapory wodnej, wyglądającej z tej perspektywy wprost majestatycznie.

Po kilkuminutowym przejeździe docieramy na Górę Jawor. Tam czeka na nas jeszcze kilka dodatkowych atrakcji. Największą z nich jest wieża widokowa, z której widać jeszcze więcej niż z kabiny kolejki. Ciekawym elementem wieży jest szklany taras typu skywalk, który zdecydowanie potęguje doznania jakie towarzyszą nam podczas pobytu na wieży. Oprócz wrażeń wizualnych czeka tam również na nas moc atrakcji kulinarnych. Serwowane są tu głównie dania kuchni lokalnej, a wystrój restauracji w wyraźny sposób nawiązuje do regionalnej kultury. Ceny nie należą do najniższych, ale dla tego typu lokalizacji da się to zrozumieć.

Ile kosztuje kolejka gondolowa w Solinie?
Zakupując bilet przez Internet na samą kolejkę (stacja dolna Plasza - stacja górna na Górze Jawor) w obie strony zapłacimy: bilet normalny 35 zł, ulgowy 28 zł - wrzesień 2022

Kilka dodatkowych informacji:

• Wstęp na wieżę widokową ze skywalk jest dodatkowo płatny.
• Za przejazd z psem lub rozkładanym wózkiem również zapłacimy dodatkowo.
• Jest jeszcze możliwość odwiedzenia parku tematycznego Tajemnicza Solina znajdującego się obok kolei gondolowej. Cena za bilet normalny 39 zł i ulgowy 32 zł.
• W ofercie PKL znajdują się też bilety obejmujące pakiety łączące kilka różnych atrakcji.

Park tematyczny Tajemnicza Solina

23 lipca 2022 roku, obok kolei gondolowej otworzono również park tematyczny, którego celem jest przybliżanie historii i legend Bieszczadów w angażujący, zabawny i ciekawy sposób.

Park tematyczny znajduje się u zbocza Góry Jawor. Jest to miejsce, które w ciekawy sposób łączy nowoczesne technologie z naturą i wyjątkową scenografią. Wszystko po to, aby turyści mogli poczuć, że są aktywnymi uczestnikami bieszczadzkiej historii.

Rejs statkiem po Jeziorze Solińskim

Kolejna z atrakcji jakie oferuje sztuczny zbiornik wodny w Solinie, to żeglowanie. Sezon żeglarski rozpoczyna się tutaj od maja i trwa aż do jesieni. Większość tutejszych ośrodków wczasowych znajdujących się w różnych miejscach Jeziora Solińskiego, ma do dyspozycji własną przystań, gdzie wypożyczyć można różnego rodzaju sprzęty wodne m.in. łodzie do żeglowania jak również kajaki czy rowery wodne.

Ze względu na duże zainteresowanie żeglarstwem wodnym wśród turystów, wypożyczanie jachtów wodnych stało się łatwe i powszechnie dostępne.

Prowadzić jacht można również bez patentu żeglarskiego. Legalnie bez uprawnień można żeglować jachtem o dł. kadłuba nieprzekraczającej 7,5 metra. Natomiast łodzie motorowe prowadzić można bez uprawnień jeśli moc silnika nie przekracza 75 kW, a maksymalna prędkość wynosi do 15 km/h. Wystarczy tylko krótki instruktaż przed rejsem, aby samodzielnie poprowadzić jacht. Po Jeziorze Solińskim nie popłyniemy jednak standardową motorówką z silnikiem spalinowym, gdyż obowiązuje zakaz używania tego rodzaju silnika.

Uzdrowisko nad Jeziorem Solińskim, noclegi i Ośrodki Wypoczynkowe oraz w Polańczyku

Solina to typowo wczasowa miejscowość. Tereny wokół jeziora oferują całą gamę ośrodków wypoczynkowych oraz duże uzdrowisko Polańczyk. Uzdrowisko znajduje się na zachodnim brzegu zalewu Solińskiego. Tutaj też mieści się najwięcej punktów noclegowych i gastronomicznych. Bez trudu znajdziemy również w ofercie lokalnych gospodarzy domki letniskowe na wynajem.

Uzdrowisko Polańczyk działa już od 1974 roku i specjalizuje się w leczeniu chorób urologiczno-ginekologicznych oraz schorzeń układu oddechowego. Ze względu na charakter turystyczno-uzdrowiskowy dzieli się na Polańczyk i Polańczyk-Zdrój. W tutejszych źródełkach obecne są wody jodkowe i chlorkowo-sodowo-bromkowe. Lokalne sanatoria są w stanie przyjąć na rekonwalescencję ponad 1200 osób. Obok Soliny to najbardziej znana miejscowość z dobrze rozwiniętą infrastrukturą turystyczną. Z powodzeniem można tu znaleźć zapewniający maksimum satysfakcji domek letniskowy lub pokój gościnny na kilka dni. Wokół jeziora znajduje się wysoko rozwinięta baza noclegowo-gastronomiczna i rozrywkowa.

Dodatkowe Atrakcje nad Soliną

W pobliżu miejscowości Solina znajdziecie jeszcze kilka ciekawych atrakcji. W pobliskim Polańczyku dostępna jest piękna ścieżka widokowa o długości 1,5 km. To darmowa atrakcja, z której koniecznie warto skorzystać. Przejście ścieżką jest łatwe, dlatego na spacer mogą się nią wybrać starsi jak i młodsi turyści. Trasa ścieżki otacza miejscowość, a widoki jakie towarzyszyć Wam będą podczas spaceru z pewnością Was nie zawiodą.

Kolejna atrakcja w okolicy jaką polecamy, to punkt widokowy w Polańczyku. Rozciąga się stąd piękna panorama na spory fragment Jeziora Solińskiego i podobnie jak ścieżka widokowa, jest to darmowa atrakcja.

Jezioro Solińskie ma to do siebie że samo w sobie jest już spora atrakcją. Mając na uwadze historię jego powstania, wyjątkowo atrakcyjna lokalizację, a także całą gamę dostępnych na miejscu atrakcji wniosek jest tylko jeden. To dobre miejsce na organizację nawet kilkudniowego pobytu, zwłaszcza jeśli chcielibyśmy dokładniej zwiedzić wszystkie ciekawe miejscówki i atrakcje, realizując np. bon turystyczny.

Trudne początki zalewu Solińskiego

Jezioro Solińskie położone jest na terenie dawnych wsi: Solina, Horodek, Teleśnica Sanna, Chrewt, Sokole i spora część Wołkowyi.

W związku z licznymi powodziami, z jakimi zmagali się mieszkańcy na tamtych terenach, problem postanowiono rozwiązać po przez budowę zapory.

Tamę w Bieszczadach planowano już przed wybuchem drugiej wojny światowej, a pierwsze badania hydrologiczno-geologiczne wykonywano w 1937 roku. Zalewane tereny badała komisja, w której obecny był światowej sławy szwajcarski geolog Maurice Lugeon. Po oględzinach doliny Sanu, wspólnie stwierdzono, że teren nadaje się pod budowę zapory.

Przeciwskazań nie było, jednak wojna pokrzyżowała plany. Ponownie do tematu wrócono w latach 50-tych, a do budowy jeziora i zapory przystąpiono w 1960 roku.

Decyzje jakie należało wtedy podjąć nie były dla nikogo łatwe, a już na pewno nie dla mieszkańców. Zdecydowano, że muszą oni opuścić swoje domy do 1964 roku, a więc mieli 4 lata na zorganizowanie sobie nowego lokum. Ich dotychczasowy dobytek miał zostać zrównany z ziemią, a później zalany. Na rzecz budowy największego w Polsce zbiornika retencyjnego wysiedlono około trzech tysięcy ludzi.

Dlaczego Jezioro Solińskie odsłania po latach ludzkie szczątki?

Przeniesienie mieszkańców to jedno. Byli też zmarli. Cmentarze na terenach, które planowano zalać miały zostać przeniesione. Utworzono ekipy ekshumacyjne, które wykopywały zmarłych z obszarów zaplanowanych pod zalanie.

Zgodnie z obliczeniami woda miała nigdy nie sięgać pagórka z cmentarzem we wsi Sokole, dlatego cmentarz ten pozostawiono. Niedługo później okazało się, że projektanci zrobili błąd. Kości z cmentarza wypłukiwane były jeszcze kilkadziesiąt lat po jego zalaniu.

Poddawano również w wątpliwość czy wszystkie groby z planowanych cmentarzy zostały przeniesione. Przy niskim poziomie wody odsłonięte dno zbiornika pozwala domniemywać, że chyba jednak nie...

Dlaczego zbiornik wodny w Solinie wysycha?

Soliński zbiornik ma wyjątkowo duże wahania poziomu wody. Największy poziom wody obserwujemy po zimowych roztopach, a najmniejszy jesienią. W przeciągu kilku ostatnich lat poziom wody zmieniał się średnio o 10 do 15 m. Jednak aktualnie obserwujemy wyjątkowo niski stan wody zbiornika solińskiego.

Przyzwyczailiśmy się już do tego na przełomie kilku ostatnich lat, jednak w tym roku wody jest naprawdę mało - skarżą się turyści.

Ostatnimi czasy sieć zaczęły obiegać zdjęcia ukazujące miejsca na Jeziorze Solińskim, które do tej pory przykryte były wodą. Spadek poziomu wód jest o tyle niepokojący, że Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał niedawno oświadczenie o wystąpieniu suszy hydrologicznej.

Znaczne obniżenie poziomu wody Jeziora Solińskiego jest efektem braku większych opadów deszczu, a wyschnięty akwen jest dla turystów - jak to sami określają - tragedią. W niektórych miejscach poziom wody jest tak niski, że suchą stopą przejdziemy po jego dnie.

W miejscowości Chrewt przy ujściu rzeki Czarny, która wpadając do Jeziora Solińskiego zasila jego wody, dno zbiornika jest kompletnie wyschnięte, a popękana ziemia zaczyna zarastać trawą.